janaka-boralessa

මිනිසා ඇතුළු සියළු ලෝක සත්ත්වයා නිර්මාණය වී තිබෙනුයේ ස්වාභාවික පරිසරයේ නියමයන්ට අනුවයි. ගැහැණිය පිරිමියාටත්, පිරිමියා ගැහැණියටත් ආකර්ෂණය වන අයුරින් බිහිවී ඇත්තේ මිනිස් ප්‍රජාවේ පැවැත්ම උදෙසාම වේ.

මේ ආකර්ශණයෙහි සීමාව ඉරක් ඇඳ පෙන්විය නොහැකි උවත්, විවිධ සංස්කෘතීන්ගේ බලපෑම සහ සමාජය විසින් පනවා ගෙන ඇති ආචාර ධර්ම සහ නීති වලට සීමා වෙයි. කෙනෙකුගේ සිත තුල ඇතිවන ප්‍රේමනීය සිතුවිල්ලක්, කාමුක සිතුවිල්ලක් බවට පත්වීමට ගතවෙනුයේ සුළු මොහොතකි.

මෙවැනි සිතුවිලි ඇතිකරගන්නා අයෙක්, එය සිත තුල සඟවාගෙන සිටිය හැක. තවත් කෙනෙක්, විරුද්ධ පාර්ශවයට අයුතු යෝජනාවක් කිරීමට ඉඩ තිබේ. සීමාව නොදන්නා කෙනෙක්, ඇතැම්විට හිංසනයට පවා යොමුවිය හැක. කෙනෙකුගේ හිත තුල රාගික සිතුවිල්ලක් ඇතිවීම ස්වාභාවික දෙයක් වුවත්, එතැනින් ඔබ්බට විය හැකි දේ තීරණය වනුයේ අප සමාජය තුලම ඇති ආචාර ධර්ම සහ නීති-රීති රාමුව මගිනි.

පිරිමියෙකු විසින් කාන්තාවකට අයුතු යෝජනාවක් කිරීම, බටහිර සංස්කෘතික බලපෑම් නිසා වර්තමාන සමාජය තුල ඇති වූවක් යැයි අපට සිතුනත්, සැබවින්ම එය එසේ නොවන බව පැරණි ජනකවි විමසා බැලීමෙන් අපට තේරුම් ගත හැක.

අතීතයේ දුර බැහැර ගමන් වල නියුතූ වූ අයගේ තාවකාලික නවාතැන වූයේ අම්බලම යි. වැසි වැටෙන අවස්ථාවක එක්තරා තරුණයෙක් අම්බලමකටවී හිඳී. අම්බලම අසලින් ගමන් කරන තරුණියකි. එවිට මේ තරුණයාට ඇය ගැන රාගික හැඟීමක් ඇතිවී ඇයට මෙවැනි යෝජනාවක් කරයි.

අල්ලාගෙන නෙරිය අතකින් කිමද නගෝ
වසාගෙන දෙතන අතකින් කිමද නගෝ
සැමියෙක්‌ නැතිව නුඹ තනිමඟ කිමද නගෝ
අම්බලමේ ඉඳලා අපි යමුද නගෝ

වර්තමානයේ කෙනෙක් මෙවැනි යොජනාවක් කළහොත්, තරුණිය අකමැති නම් නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග ගත හැකිය. නමුත් මේ සිදුවීමේ එන තරුණියට එවැනි සහනයක් නොතිබුනි. එහෙත් ඇය අවස්ථානුකූලව සිතා මෙවැනි පිළිතුරක් දුන්නාය.

අල්ලාගෙන නෙරිය මඩ තැවරෙන හින්දා
වසාගෙන දෙතන බිළිඳුගෙ කිරි හින්දා
බාල මස්‌සිනා පස්‌සෙන් එන හින්දා
යඤ්ඤං අයියණ්‌ඩි ගම රට දුර හින්දා

අතීතයේ තරුණියක් ගමන් යද්දි ඇගේ ආරක්ෂාව සඳහා තමන්ගේම හෝ ඥාතිවන සොයුරෙකු කැටුව යෑම සිදුවිය. “අරුන්දතිය මල්ලි මොටද ගමන් බිමන් යන්න – අදින් පසුව මේ පාරෙන් ඔබ තනියෙම එන්න” යනුවෙන් ජෝතිපාල මහතාගේ ගීතයක කොටසක්ද තිබේ.

තමන් දරුවෙකු සිටින විවාහක කාන්තාවක් බවත්, ඇගේ ආරක්ෂාවට ඥාති සොහොයුරෙක් පසුපසින් පැමිණෙන බවත් පවසා ඇය උපායශීලීව තරුණයාගෙන් බේරී ගියාය. මාතෘත්වයට අප සමාජයේ ගරුකිරීමක් තිබෙන නිසා ඇය යෙදූ උපාය නිවැරදිය. බටහිරින් පැමිණි සංකල්පයක් අනුව අද මව්වරුන්ගේ දිනය ලෙස සැමරුවත්, අප සතුව ඇත්තේ සෑම දිනකම මාතෘත්වය අගය කරන සමාජයකි.

තරුණයා මඟහැර ගිය තරුණිය නිහඬව නොසිටියාය. ටික දුරක් ගොස් තරුණයාට සරදමක් කළේ මෙසේය.

අල්ලාගෙන නෙරිය මඩ ගෑ වුණෙත් නැතී
වසාගෙන දෙතන බිලිඳුගෙ කිරිත් නැතී
බාල මස්සිනෙක් පස්සෙන් එනුත් නැතී
බිලිඳෙක් තියා මා දීගෙක ගියෙත් නැතී

සුනිල් ආරියරත්න මහාචාර්ය තුමා, ‘නඟේ නඟේ වැහි එනවා’ ගීතය රචනා කරද්දී උක්ත ජන කවි වල ආභාශය ලැබුනාද යන්න ගැන අදහසක් මාහට ඇතිවිය. කෙසේ නමුත් ජන කවි කියූ සාමාන්‍ය ගැමියන්ටත් වඩා සංයමයකින් මහාචාර්ය තුමා මේ ගීය ලියා තිබේ. අමරදේව සූරීන් එයටම ගැලපෙන තනුවකින් මේ ගීය අලංකාර කර ඇත.

වික්ටර් රත්නායකයන්ගේ අනුරාගී පිරිමි කටහඬත්, නීලා වික්‍රමසිංහ ගේ අවිහිංසකත්වය පිරුණු ගැහැණු කටහඬත් මේ ගීය උච්චත්වයකට රැගෙන ගොස් ඇත

————————————————————-

නඟේ නඟේ වැහි එනවා පැලට වරෙන්නේ
අකලට ආ වැහි කෝඩෙට මොට ද තෙමෙන්නේ…

වැහි බීරිම හීන් පොදයි ඇඟේ වදින්නේ
මහ වැස්සට ගෙට වෙන්නයි හනික දුවන්නේ…

ගෙදර අයත් ගමේ ගිහින් පාළු දැනෙන්නේ
වැස්ස තුරල් වෙනතුරු ටිකකට නවතින්නේ…

කිරට හඬන බිළිඳු පුතා ඇති සාගින්නේ
පමා නොවී මම යන්නම් තරහ නොගන්නේ…

————————-
Janaka Boralessa

කුමාරතුංග මුණිදාස සූරීන්ගේ ‘දොරට වැඩුම’ කවි පන්තිය බොහෝ දෙනෙකුට පාසල් යන වයසේදී කියවන්නට ලැබුනේ එය පෙළ පොතෙහි ඇතුලත් වූ බැවිනි. මෙය එකල අපේ ළමා මනසට කොතරම් කාවැදුනාද යන්න අමුතුවෙන් පැහැදිළි කළ යුතු නොවේ.

මෑතදී මේ කවි පන්තිය පොතක් ලෙස මුද්‍රණය වී ඇති බව අසන්නට ලැබුණි. මවිසින් මේ කවි පන්තිය පොත් සාප්පු වල සහ අන්තර්ජාලයේ සෙවූ මුත් හමු නොවීය. නමුත්, එයටත් වඩා වටිනා දෙයක් හමුවුණි. එනම් දොරට වැඩුම කවි පන්තියෙහි ගායනයකි. කුමරතුඟු වියතාණන් පෝෂණය කළ හෙළ බස නිවැරදිව උච්චාරණය කිරීමට මාලනී බුලත්සිංහල මහත්මිය ගෙන ඇති වෙහෙස මේ කවි පන්තියට සවන්දීමෙන් ඔබට වැටහේවි.

උසස්‌ වින්දන ශක්‌තියක්,‌ නිර්මාණශීලිත්වයක්‌ මෙන්ම හැදියාවක්‌ ඇති ජනතාවක්‌ මෙරට බිහි කිරීමට දායකවන මෙවැනි නිර්මාණ අපේ අධ්‍යාපන ක්‍රමය තුලින් ඉවත් කිරීම කණගාටුවට කරුණකි. සාහිත්‍යය, කලාව, මිනිස්කම් ක්‍රමයෙන් දියාරු වෙමින් පවතී. අධ්‍යාපන ක්‍රමය දැන් බිහිකරනුයේ යාන්ත්‍රික මිනිසුන්ය. වර්තමාන සමාජයටද අවශ්‍ය යාන්ත්‍රික මිනිසුන්ය. අපේ බොහෝ වියතුන්ද මේ සමාජ ක්‍රමයට අනුගත වී, ‘මැටි මෝල්’ තීරණගන්නා ඇතැම් දේශපාලඥයන්ගේ බැළයන් වී සිටීම ජාතියේ අවාසනාවකි.

අප සෑමදෙනෙකුම පාහේ මේ භෞතිකවාදී යාන්ත්‍රික සමාජයේ කොටස්කරුවන්ය. සෑම දෙයක්ම තීරණය වනුයේ මුදල් මතය. කලාව, සාහිත්‍යය පවා සමාජගත වනුයේ එහි සෞන්දර්යාත්මක වටිනාකම මත නොව, මිල මතයි. අප සියළු දෙනාම අද මුදල් සෙවීමේ තරඟයෙහි දුවමින් සිටිමු. අපට සොබාදහම, සමාජ බැඳීම්, යුතුකම් සියළුදේ මතක් වනුයේ තරඟයේ අවසානයට පැමිණ වෙහෙස වූ විටයි.

නවීනත්වය හඹායන මිනිසුන් මේ යතාර්ථය කවදා තේරුම් ගනීවිද?

—————————

උදෑසන මැ කිමැ ඉර අද
කුරුළු ගෙදරැ මඟුලෙක් වෙ ද
සුභ මොහොතක් ළඟැ යැ නොම ඳ
යව රැස් මට පළමු විහිද

මඟුල කිමද එතැන පැවැති
කුරුළු පැටව් දොරට වඩිති
මා එන තෙක් බලා ඉඳිති
යමි යමි ඉක්මන් කර නිති

කැඳවීමක් එයි ඔබටත්
ලැබුණු සැටී සුළඟ බලත්
ඔව් ඔව් ඉක්මන් නැතිවත්
වරදී වේලාව නකැත්

සුදෝ සුදු රැ වලාකුලෙනි
ඇයි මේ සිල් ගත්තා වැනි
මඟුලට කළු නොනිසි බැවිනි
එනු හැර අපි යමු මෙ හිතිනි

කුසුමෙනි ඇයි වෙන්නෙ සිනා
නැත්නම් මඟුලට නොමනා
පැටවුන් එළියට වඩනා
හැටි බලමූ අපි තුටිනා

මඟුල් ගෙදර හඬක් ඇසී
විසිතුරු ඇඳුමෙන් සැරසී
ගී ගයමු ද සිනා සි සී
කුරුළු යහළුවෙනි එක සී

අපගේ දරුවන් එළියට
වඩනා මේ දවසේ අපට
නැත්තේ නම් මහත් සතුට
ඔබටද ඇත්තේ සැබැවට

කපුටු හාමි නොසිට ළඟින්
ඇයි ඉන්නේ අස්වැ මගින්
ගිනි සැර පිට කරන අගින්
දඬු කඳ නොපෙනෙ ද එ දිගින්

අර කූඩුව මැදින් දිනක්
යන්නට කළ නිසා තැතක්
එදඬුව අප දෙදෙනෙකු ලක්
කළ සැටි මට වේ ය මතක්

හා අර පැටවුන් දෙන්නා
එබී කූඩුයෙන් ඉන්නා
දෙමාපියන් සතුටින්නා
අසළ ගසක රඟ දෙන්නා

හිරු දෙවි බබලවයි පහන
වලා ඉහල කෙරෙයි වියන
සුළඟ හමයි සිහිල රැගෙන
මල් සුවඳින් පහදයි මන

ගී ගයමින් කුරුළු සෙනඟ
ඉඳිති හාත් පස තුරු අග
බලා ඉඳී පුනු දොර ලඟ
ඉඳිකඩ උන් මවද සමඟ

නකැත හොදයි කීය පියා
මව ඉන් ඉදිරියට ගියා
මඟ හැම වස් දොස් හැරියා
එක පැටියෙක් හැඹී පියා

පසුවැ පැමිණ සුබ මොහොතින්
දෙවෙනියාද පියා පතින්
වැඩ ගති පැමිණියෝ හිතින්
හිතට සතුට යැවූ නෙතින්

================
Janaka Boralessa

විරහව උත්සන්න ම කර ලියූ පද රචනය කුමක්දැයි කවුරුන් හෝ ඇසුවහොත්, ඔබට ඕනෑ තරම් ගීත මතක් වේවි.

පන්ඩිත් අමරදේවයන් ගායනා කළ,…. ‘මා මළ පසු සොහොන් කොතේ..’
නන්දා මාලිනියගේ,… ‘මා හඬනා කඳුළු ගලා..’
මහාචාර්ය සනත් නන්දසිරිගේ,…. ‘සොවින් පිරි මගේ හදවත’,
සුනිල් එදිරිසිංහයන්ගේ,… ‘මේ කඳුළු බිංදුව’
ගුණදාස කපුගේ ගේ,… ‘දුක හාදු දෙන රැයේ..’
ජෝතිපාලයන්ගේ,… ‘පාළු සුසානේ…’
ෂෙල්ටන් පෙරේරාගේ,…. ‘අවසන් ලියුමයි ඔබට ලියන්නේ‍..’
මිල්ටන් මල්ලවාරච්චිගේ,… ‘අඳුර වැටුණු වීදියේ’..’
මිල්ටන් පෙරේරාගේ,… ‘කොමළ ලියා.. බොළඳ ලියා..’
ප්‍රියා සූරියසේනගේ… ‘නිල් මහනෙල් මල කිම මේ සරදම්..’,
ටී.එම්. ගේ,… ‘සිතින් මා නොසැලී හිඳිද්දී…’
මාලිනී බුලත්සිංහල ගේ…., ‘හිමිනැති පෙමකට ඉකිබිඳ හැඬුමට’…
වික්ටර් රත්නායකයන්ගේ,… ‘එපා හිරු පායන්න’ වැනි ගීත ඔබට මතක් වේවි.

නමුත් මේ කිසිදු ගායන ශිල්පියෙකු හෝ ශිල්පිනියක්, වර්තමාන විරහ ගී ගායකයන් මෙන්, කඳුළු වගුරුවමින් විරහව මුහුණෙන් පෙන්වන්නට උත්සාහ කළේ නැත. විරහව ශ්‍රාවකයා තුලට රැගෙන ආවේ ඔවුන්ගේ කටහඬ තුලින්මය.

ආචාර්ය වික්ටර් රත්නායකයන් ගායනාකල එතරම් ජනප්‍රිය නොවූ විරහ ගිතයක් තිබේ. ‘විරහව උත්සන්න ම කරමින්’ ඔහු ගැයූ ගීය මෙය යැයි මට සිතේ. පද මාලාව ලියුවේ කවුරුන්දැයි නොදනිමි. එහි ඇති වචන අනුව බොහෝ විට මෙය ප්‍රේමකීර්ති ද අල්විස් විසින් ලියූවක් විය යුතුය.

මේ ගීතය අසන සංවේදී ශ්‍රාවකයෙකුගේ දෙනෙත කඳුළු වලින් පුරවාලන්නට, වික්ටර් රත්නායකයන් සමත් වේ. ඔහු එසේ කරනුයේ ඔහුගේ හඬිනි. ප්‍රවීණත්වය යනු එයයි.

පාළු රැයෙක දෑස පළා
ගැලූ කඳුළු සදා රකිමි
ඔබේ කඳුළු ඔබට වඩා
ළයේ තබා මම සුරකිමි

මටත් වඩා මට පෙම් කළ
ඔබ ගැන මම කවක් ලියමි
සදාතනික ආදරයක
සිහිටවනය ඔබෙන් නෙළමි

නටඹුන්වූ ආදරයක
සුන්බුන් මැද සදා සරමි
අප ගිය මඟ දුහුවිලි ගෙන
ඔබේ දෙපා සුවඳ සොයමි

අප හමුවූ අප වෙන්වු
අහස යටම හඬා වැටෙමි
ඔබ හැර මට පතන්න තව
කෙනෙක් නොමැත තනිව මියෙමි..
—————————
Janaka Boralessa

එපා යළි හමුවන්න ජීවිතේ ගමන් මග
ඔබෙන් මට උරුම වූ වේදනා කඳුළු ගඟ
හිරු සිනාසෙන ලොවක පැතුම් මල් දෙවැට ළඟ
ඔබේ ජීවන සුවඳ අරන් ඈතට යන්න

සංසාර ගමන් මග සෙනෙහස සොයා දිනක
ආ ගමන නිමා කළ ඔබේ හදවත ගාව
සෙනෙහසේ අවසාන කඳුළු බිඳුවක පහස
ගලා යයි අතීතේ මිය ඇදුණු සොහොන ළඟ

ඔබ මවෙත තිළිණ කල ඔබේ බැතිබර සුවඳ
මගේ මතකය වසා සදාකල් රැඳෙනු ඇත
සංසාරයේ යළිඳු නවාතැන් සොයා යන
මගේ මළගමදාට ඇවිත් යන්නට එන්න

ගීත සාහිත්‍යය ගැන කතා කිරීමේදී, පද රචකයන්ගේ වැඩිම අවධානය යොමුවෙලා තිබෙන්නෙ ‘ආදරයට’ බව අපට හොඳින්ම පෙනෙන දෙයක්. එසේම ඊට නොදෙවෙනි මාතෘකාව තමයි විරහව. ආදරයයි විරහවයි අතරෙ තියෙන්නෙ පුදුමාකාර බැඳීමක්. ඇතැම් අයට, ආදරය ගැන ලියවී ඇති ගීත වලටත් වඩා හදවතට දැනෙන්නෙ විරහ ගීතය. ඉහතින් දක්වා ඇති, සුනිල් එදිරිසිංහ මහතා ගායනා කරන, කරුණාරත්න විජේවර්ධනයන්ගේ තනුවට, ඩිෂාන් නානායක්කාර විසින් රචිත ගීතයත් එවැන්නක්.

විවිධ පුද්ගලයන් විරහවට මුහුණ දෙනුයේ විවිධ අයුරින්. ඇතැමෙක් විරහව සුන්දර ලෙස විඳින අතර තවෙකෙක් විරහවෙන් පීඩාවට පත්වී අවසානයේ ජීවිතයටද සමුදෙනවා. එසේත් නැතිනම් නම් විරහව වෛරයක් බවට පත්වී අවසන් වනුයේ ඛේදාන්තයකින්. ප්‍රේමය හෝ විරහව පුද්ගලයන්ගේ හිත තුල ඇතිවන‍, පුද්ගල හැසිරීම් බොහෝ සෙයින් වෙනස් කල හැකි මනෝභාවයක්.

ප්‍රේමයයි වෛරයයි අතරේ
වෙනස කෙස් ගසකට සමයි
බිඳුණ දා පූජාව ප්‍රේමයෙ
ඔහුගෙ ආගම වෛරයයි

(ප්‍රේමකීර්ති ද අල්විස්- යමුනා විනෝදනී)

විරහව ගීතයකින් ප්‍රකාශ කිරීමේදී ඇතැම් පද රචකයන් බොහෝ සංයමයෙන් කටයුතු කර ඇති බව පෙනී යන දෙයක්. මේවාට උදාහරණ නම් අනන්තයි. විරහව නිසා ජීවිතයෙන් පලායනවා වෙනුවට, විරහව ජීවිතයේ පාඩමක් බවට පත් කරගත් අවස්ථා ගැන ලියැවී ඇති ගීත බොහෝයි.

ඇය හෙට ආවද පසුදින යාවිද
අදහනු බෑ ඇය ළඳක් නිසා
හිටපන් තනිකම මගේ ගෙයි මිදුලෙම
හතර මායිමෙන් එහා නොයා

විරහවේ කටුක අද්දැකීම් වලින් පසු ‘තනිකම’ තම පෙම්වතිය බවට පත් කරගත් තරුණයෙකු ගැන මෙසේ ලිව්වේ ප්‍රේමකීර්ති ද අල්විස්. මෙවැනි ගීත තුලින් විරහවෙන් පෙළෙන්නන්ට ලැබී ඇත්තේ සහනයක් මිස වේදනාවක් නම් නොවෙයි.

විරහව පදනම් ව ලියැවී ඇති ඇතැම් ගීත තුලින් දැනෙන්නේ සරළ බව පරයා යන සාහිත්‍යමය හැඟීමක්. විප්‍රලම්භ ශෘංගාරය යනු අප ප්‍රකම්පනයට පත්කරන සාහිත්‍යය රසයකි.

ඇසේ කඳුලු සිදී ගොසින්
ගල් වූ හද තෙත් කරන්න
ඔබේ ඇසේ දයා දියෙන්
කඳුලු පොදක් මට හෙලන්න..

ඉර හඳ නැති රෑ යාමේ
හද කැටි වුන කාන්සියේ
ඔබේ දෑස නිවී දිලී
නිසොල්මනේ බලා හිඳී….

(පන්ඩිත් අමරදේව- මහගමසේකර)

ඇතැම් විරහ ගීත වලින් අපට අත්හැරීම හුරු කලා.

නෑ තුන් හිතකවත් අමනාපයක් නගේ..
මේ අපි පෙරත් ජාතියෙ පැතු ලෙසයි නගේ..
පිටගම් ගොහින් මා අමතක වුනත් නගේ..
අතමිට සරුව නුඹ යහතින් ඉඳින් නගේ

(පන්ඩිත් අමරදේව- අජන්තා රණසිංහ)

සදාකල්ම පෙම්වතුන්ගේ සිහින පුරා පිපෙනා
උදුම්බරා මලක් තියේ ආදරයයි කියනා
රෑ තුන් යම සුවඳ උලා උදෑසනින් මැකෙනා
කාට අහිමි උනත් සාධු මල් පිපියන් සැමදා

(කරුණාරත්න දිවුල්ගනේ – රත්න ශ්‍රී විජේසිංහ)

ඇතැම් විට විරහව යනු දරා ගැනීමට නොහැකි වේදනාවක්. විරහවේ අන්තයටම ගිය විට ඉන් පෙළෙන්නා දකින්නේ මරණය උවත් සහනයක් ලෙසයි. ඔවුන්ට නැවතත් ප්‍රේමය උවමනා නැත. ඇතැම් විට ඔවුන් ප්‍රාර්ථනා කරනුයේ තමා හැරගිය පෙම්වතාට හෝ පෙම්වතියට, තමා විඳින මානසික වේදනාව කිසිදිනෙක නොලැබේවා යනුවෙනි. එය බොහෝ විට තමන් සිටිනා මානසික තත්වය අනුව ඇතිවන අහිංසක, අවංක පැතුමකි. ආදරයේ අන්ධ භාවයෙන් කරන පැතුමක් නොවේ. මුලින්ම දක්වා ඇති ගීතයත් එවැන්නකි.

ලිහිණියනේ පියාඹන්න
ඇය ඇති තැන සොයා යන්න
මා මිය යන බව පවසා
ඇය එවන්න මා බලන්න

(සුනිල් එදිරිසිංහ – ජයරත්න ගමගේ)

විරහව තරම් තමන්ට ලං නොවන දෙයක් තවත් නැති තරම්. ආදරය අහිමි වූ කල, විරහව නිර්මල බව දැනෙන නිසයි ඇතැමෙක් විරහවට පෙම් බඳින්නේ. විරහව ගැන, විරහ ගීත ගැන ලිවිය හැකි දේ අනන්තයි. නමුත් ඉතිරිය ලිවීමට ඔබට භාර කර මේ සටහන මෙතැනින් නවත්වමි.

ලබන්නාවූ 2017 නව වසර සතුට පිරුණු සෞභාග්‍යමත් එකක් වේවායි පතමි.

-ජනක බොරලැස්ස-